W czerwcu 2021 roku weszła w życie przygotowana przez Pełnomocnika Rządu ds. Polityki Młodzieżowej nowelizacja ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Ustawa ta wprowadziła prawne podstawy do powoływania młodzieżowych rad między innymi na poziomie powiatów.
Młodzieżowa Rada to organ fakultatywny o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym. Pełni rolę reprezentacji młodzieży na danym terenie i ma za zadanie pomagać władzom samorządowym rozpoznawać potrzeby młodych mieszkańców, w szczególności poprzez wyrażanie opinii o działaniach organów samorządu terytorialnego w zakresie dotyczącym młodzieży.
Zgodnie z art. 3e ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym Rada Powiatu może wyrazić zgodę na utworzenie młodzieżowej rady powiatu z własnej inicjatywy lub na wniosek:
1) zarządu powiatu;
2) podmiotów reprezentujących zainteresowane środowiska, w szczególności:
a) organizacji pozarządowych lub podmiotów określonych w 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, działających na terenie danego powiatu,
b) samorządu uczniowskiego lub samorządu studenckiego z terenu danego powiatu.
Wniosek jest rozpatrywany przez radę powiatu w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia jego złożenia. W przypadku odrzucenia wniosku złożonego przez podmiot, o którym mowa w pkt 2, kolejny wniosek może być złożony przez ten sam podmiot nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia odrzucenia poprzedniego wniosku.
Młodzieżowa rada powiatu ma charakter konsultacyjny, doradczy i inicjatywny. Może zgłosić do uprawnionych podmiotów wniosek o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej. Tryb zgłaszania wniosku o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej określa statut powiatu lub odrębna uchwała rady powiatu. W sprawach dotyczących powiatu młodzieżowa rada powiatu może kierować zapytania lub wnioski w formie uchwały. Uchwała powinna zawierać krótkie przedstawienie stanu faktycznego będącego jej przedmiotem oraz wynikające z niej pytania. Starosta powiatu lub osoba przez niego wyznaczona są obowiązani udzielić odpowiedzi na piśmie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania uchwały.
Do zadań młodzieżowej rady powiatu należy w szczególności:
1) opiniowanie projektów uchwał dotyczących młodzieży;
2) udział w opracowaniu działań strategicznych powiatu na rzecz młodzieży;
3) monitorowanie realizacji dokumentów strategicznych powiatu na rzecz młodzieży;
4) podejmowanie działań na rzecz młodzieży, w szczególności w zakresie edukacji obywatelskiej, na zasadach określonych przez radę powiatu.
Młodzieżowa rada powiatu może współuczestniczyć w działaniach związanych z tworzeniem i realizacją rządowych dokumentów strategicznych dotyczących polityki młodzieżowej.
Rada powiatu, tworząc młodzieżową radę powiatu, nadaje jej statut określający w szczególności zasady działania młodzieżowej rady powiatu, tryb i kryteria wyboru jej członków oraz zasady wygaśnięcia mandatu i odwołania członka młodzieżowej rady powiatu.
Młodzieżowa rada powiatu może posiadać opiekuna. Statut młodzieżowej rady powiatu może określać szczegółowe wymagania, które musi spełniać opiekun, zakres jego obowiązków oraz zasady jego odwoływania. Wyboru opiekuna młodzieżowej rady powiatu dokonuje rada powiatu spośród kandydatów wskazanych przez młodzieżową radę powiatu. Obsługę administracyjno-biurową młodzieżowej rady powiatu zapewnia starostwo powiatowe. Koszty obsługi młodzieżowej rady powiatu pokrywa starostwo powiatowe.
Poradnik pt. "Jak założyć młodzieżową Radę?" oraz dodatkowe informacje dostępne są pod linkiem: https://www.gov.pl/web/dlamlodych/mlodziezowerady